Oftewel, huh?
Als je denkt: ‘Jeumig, wat een lap tekst, ik wil alleen maar even snel een antwoord op Paleo, wat is dat eigenlijk?’, dan is het dit: Paleo is de levensstijl en dan met name op het gebied van voeding waarbij de beoefenaar eet wat de jagers en verzamelaars in de oertijd aten.
Als je denkt: ‘Nou, da’s wel erg weinig.’, lees dan vooral verder!
Over de Paleo-levensstijl en het Paleo-dieet is eigenlijk al heel veel te vinden op het internet, maar ja, je kunt jezelf natuurlijk niet met goed fatsoen een Paleo-blog noemen als je zelf niets aan de theorie doet. Onder het mom van ‘ze hadden er in de oertijd nog geeneen, dus vinden we hem hier nog maar een keer uit’, komt hier mijn wiel:
De term Paleo verwijst naar het Paleolithicum-tijdperk oftewel de oude steentijd (van het Oudgrieks: paleo = oud, lithos = steen). Een rondje googlen maakt al snel duidelijk dat men het er niet helemaal over eens is van wanneer tot wanneer deze periode nou precies duurde. Ga er voor het gemak maar even vanuit dat de start ongeveer zo’n 2,5 miljoen jaar geleden was en dat de periode ongeveer duurde tot pak ‘em beet 8.000 jaar voor Christus. Kortom: hij duurde best lang en is al een hele tijd afgelopen. De mensen die toen leefden, scharrelden hun kostje bij elkaar door te jagen op dieren en door het verzamelen van allerlei eetbaars dat ze tegen kwamen. Ze hadden geen vaste verblijfplaats en trokken in kleine groepen rond op weg naar plekken met voldoende voedsel.
De mensen verbeterden niet alleen hun gereedschappen, maar ook hun jacht- en verzameltechnieken. Hierdoor konden ze steeds langer op één plaats blijven wonen. Zo’n 8.000 jaar voor Christus ontdekten men hoe je voedingsgewassen, met name granen en groenten, kon verbouwen en later kwam daar het houden van vee en huisdieren bij. Toen ging het hard: de omschakeling van een nomadische naar een agrarische samenleving werd ingezet.
Over het algemeen gaat men ervan uit dat jagers en verzamelaars het zwaar hadden, altijd onderweg, altijd achter je eten aanrennen, en dat de overgang naar de agrarische samenleving een enorme vooruitgang was. Het lijkt er echter op dat dit misschien niet helemaal zo is. Zo beweert men dat het dieet van de boeren veel eenzijdiger was dan het dieet van de jagers en verzamelaars, wat leidde tot een algemene afname in gezondheid. “Ja, maar die oermensen werden toch helemaal niet zo oud?’ hoor ik je denken. Er zijn enerzijds theorieën dat ze misschien niet zo oud werden, maar dat het percentage van hun leven dat ze in volle gezondheid doorbrachten wel groter is dan nu. Je kunt nu misschien wel honderd worden, maar wat heb je eraan als je vanaf je zeventigste de ene na de andere nare kwaal hebt? Daarnaast zijn er wetenschappers zoals Michael Gurvena en Hillard Kaplan die juist wel beweren dat de oermensen veel langer leefden dan wij tot nu toe hebben aangenomen en dat ze rustig (en in goede gezondheid dus!) de vijfenzeventig wisten te halen.
Dat is één deel van het verhaal. Het andere deel betreft (tromgeroffel, er komt een moeilijk woord aan!) het principe van evolutionaire discordantie. Dit principe werd in 1985 geformuleerd door S. Boyd Eaton en omvat kortgezegd dit: volgens de evolutietheorie hebben leden van een soort die het best zijn aangepast aan de omgeving de meeste kans om te overleven en hun genen door te geven aan hun nageslacht. Hun nageslacht is ‘van nature’ dan al beter aangepast, maken meer kans om te overleven, enzovoort, enzovoort. Als de omgeving nauwelijks verandert, krijg je dus langzaamaan een soort die steeds beter en uiteindelijk perfect is aangepast aan zijn omgeving. Dit kost echter tijd, in het geval van de mens zelfs duizenden jaren als je bedenkt dat we er gemiddeld 25 jaar over doen om nageslacht te produceren en dus slechts elke 25 jaar een niet te meten zo klein genetisch sprongetje maken. Zoals gezegd, is dit niet zo’n probleem als de omgeving gelijk blijft. Maar dit is dus precies wat er juist niet gebeurde toen onze voorouders de landbouw uitvonden. Niet alleen veranderde de manier van eten drastisch, de ontwikkelingen gingen ook steeds sneller en dat kunnen onze genen niet bijhouden. Met andere woorden: ons genenpakketje is nog ongeveer hetzelfde als die van de jagers en verzamelaars, terwijl onze levensstijl nou niet echt hetzelfde te noemen is. Aanhangers van deze theorie geloven dus dat ons lijf helemaal niet ingesteld is op ons moderne eten, het wil wat de jagers en verzamelaars aten. Tel daarbij op dat zelfs het eten dat nog ergens op lijkt inmiddels helemaal doorontwikkeld is en volgestopt is met allerlei foute toevoegingen en het drama is compleet.
Oké, heel misschien (en dat zit ik nu echt zelf te verzinnen) als we nou gewoon stug met z’n allen door blijven eten dan kunnen we over een paar duizend jaar al die modernigheden prima verdragen, maar ja, daar schieten we nu niets mee op. Kortom, de Paleopeoples gaan ervan uit wij genetisch gezien ongeveer ingesteld zijn zoals de jagers en verzamelaars en dat wij dus het beste functioneren als we doen wat de jagers en verzamelaars deden. De meeste paleo-ers houden het bij het volgen van het dieet, maar je kunt het ook verder doorvoeren en de complete lifestyle aanhangen: zo schijnt het heel gezond te zijn om eerst een stukje te hardlopen voordat je gaat ontbijten (Haha! Het idee alleen al, ik ren niet eens mét eten op, laat staan als ik nog niets gehad heb!).
Dit is dus de theorie achter het hele Paleogebeuren. Klopt het nou allemaal? Ik durf het niet te zeggen, als je even doorgoogled vind je namelijk ook tegenstanders die beweren dat het allemaal onzin is. Dus nee, je hoort mij niet zeggen dat je ’s ochtends achter je ontbijt aan moet rennen, of dat De-Paleo-Zienswijze-De-Absolute-Waarheid-Is en dat je hartstikke gek bent als je niet 100% Paleo eet. Wat ik wel weet, is dat het alleen maar goed kan zijn als je voedsel in zijn puurste vorm eet en als je wegblijft van eten dat eindeloos is doorontwikkeld totdat het niet eens meer lijkt op het origineel. Het kan zeker geen kwaad te kiezen voor eten dat niet is volgestopt met allerlei toevoegingen die je eigenlijk toch niet nodig hebt. Ik kan alleen maar zeggen dat ik me stukken beter voel sinds ik Paleo eet, en dat is al het bewijs dat ik nodig heb!
Geef een reactie